عوامل اقتصادی موثر بر مصرف انرژی

نوع فایل: word

صفحات: 10

در فایل حاضر به بیان و تشریح مبانی نظری عوامل موثر بر مصرف انرژی با استناد به مطالعات نظری و تجربی پرداخته شده است. برای شفاف تر شدن بحث پروژه قسمتی از فایل دین شرح می باشد.

عوامل موثر بر مصرف انرژی

انرژی به منزله یکی از عوامل مهم تولید، در کنار دیگر عوامل از جمله کار و سرمایه و مواد اولیه نقش بسیار مهمی در اقتصاد کشورها ایفا می­کند. با توجه به سهم بالای انرژی­های فسیلی در سبد مصرفی انرژی کشورها، کمیابی این منابع انرژی و مشکلات زیست محیطی ناشی از مصرف انرژی­های فسیلی، ضرورت توجه به بهینه سازی مصرف انرژی را بیش از پیش ضروری ساخته است. در واقع رویت نشانه­هایی از قبیل انتشار گازهای گلخانه­ای و در راستای آن بارش باران­های اسیدی، از بین رفتن مناطق سبز و گونه­های گیاهی و جانوری، افزایش اثرات منفی بر سلامتی انسان­ها، افزایش دمای کره زمانی، بالا رفتن سطح آب اقیانوس­ها، توجه محققین و سیاست­گذاران را به پیامدهای منفی مصرف روزافزون انرژی بیش از پیش معطوف کرده است (شهباز و همکاران[1]، 1394 و هامیت-هاگار[2]، 2012). بنابراین در ادامه این بخش به بررسی عوامل موثر بر مصرف انرژی به خصوص تاثیر نوآوری و تحقیق و توسعه بر مصرف انرژی پرداخته می­شود.

نوآوری و تحقیق و توسعه و مصرف انرژی

تحقیق و توسعه موچب پیشرفت فناوری، تنوع محصول، افزایش کیفیت، بهبود توزیع و افزایش مزیت نسبی می­شود. از سوی دیگر نوآوری و تحقیق و توسعه یک رابطه دو سویه با هم دارند. در واقع نوآوری سبب ایجاد تحقیق و توسعه می­شود و تحقیق و توسعه زمینه­ساز نوآوری­ها می­شود (ربیعی، 1387). بنابراین با نوآوری و تحقیق و توسعه، امکان ابداع روش­های نوین تولید، بهبود فرآیند تولید، افزایش بهره­وری هم از سوی تولید محصول و هم از سوی کاهش نهاده­های تولید می­شود. همه این موارد باعث کاهش هزینه­های تولید و رشد بهره­وری می­شود. افزایش بهره­وری در فرآیند تولید، منجر به استفاده بهینه از نهاده­های تولید می­شود. یکی از مهمترین نهاده­های تولید در دنیای امروز، انرژی است. از آنجا که انرژی­های فسیلی بخش قابل توجهی از منابع انرژی مصرفی صنایع کشورها را تشکیل می­دهد، افزایش کارایی انرژی در اثر نوآوری و تحقیق و توسعه، باعث کاهش مصرف انرژی می­شود. از سوی دیگر با کاهش مصرف انرژی، انتشار آلاینده­های زیست محیطی هم کاهش قابل توجهی را پیدا می­کند.

با توسعه فناوری در اثر تحقیق و توسعه و نوآوری­ها بروز می­کند، فناوری­های با صرفه و کارامد و در عین حال سازگار با محیط زیست، بخش­های مصرف کننده انرژی را با افزایش بهره­وری و کارایی همراه می­کند که باعث کاهش مصرف انرژی به ویژه انرژی­های فسیلی می­شود که تاثیر کاهنده بر انتشار گازهای گلخانه­ای و آلودگی زیست محیطی دارد (ژانگ و همکاران[3]، 2018). در مقابل این دیدگاه، دیگاه دوم معتقد هست که نوآوری­ها ممکن است منجر به ایجاد موانعی در مسیر رشد سبز شود. زیرا به عقیده آنها، نوآوری ممکن است باعث به وجود آمدن اثرات بازگشتی شده و لذا منجر به افزایش مصرف انرژی و انتشار آلودکی در فرایند تولید شود. چرا که بخش­های تولیدی اغلب به سودآوری بنگاه­ها توجه دارند و کمتر به ملاحظات زیست محیطی توجه می­کنند (برانلود[4]، 2007).

رشد اقتصادی و مصرف انرژی

انرژی یکی از مهم­ترین نهاده­های تولید می­باشد. به لحاظ تجربی نیز مصرف انرژی در اقتصادهای جهان از جمله کشورهای در حال توسعه و نوظهور تا حد زیادی متاثر از رشد اقتصادی در آن کشورهاست (چوسا و همکاران[5]، 2008). نرخ­های رشد اقتصادی بالا، با به وجود آوردن نیازهای جدید، فشار فزاینده­ای را بر مصرف انرژی وارد می­آورند. ظهور و توسعه بازارهای جدید، مصرف بالاتر انرژی را در پی خواهد داشت که این خود انتشار مقادیر متنابهی از گازهای سمی منجر می­گردد. افزایش انتشار گازهای سمی، موجب افزایش اقدامات مربوط به حفاظت محیط زیست شده که این به نوبه خود تولید ناخالص داخلی را افزایش می­دهد (شفیک[6]، 1994). بنابراین، نرخ رشد اقتصادی دارای ارتباط مستقیمی با مصرف انرژی است، بدین معنا که افزایش رشد اقتصادی، افزایش مصرف انرژی را در پی خواهد داشت. با توجه به مطالعات صورت گرفته چهار رابطه بین رشد اقتصادی و مصرف انرژی مطرح شده است.