ادبیات بومی گیلان

عنوان: ادبیات بومی گیلان

قالب بندی: WORD

تعداد صفحات: 39

این تحقیق در مورد ادبیات بومی گیلان می باشد و به طور کامل به بیان پیشینه ادبیات گیلان پرداخته و نمونه های متعددی از شاعران و نویسندگان این دیار را معرفی می نماید. این پروژه به دانشجویان رشته های ادبیات، تاریخ و دیگر رشته های مرتبط با آن پیشنهاد می گردد.

مقدمه
ادبیات گیلکی ادبیاتی در حال شکوفایی در زبان گیلکی ست که از خانواده زبان‌های ایرانی گروه شمال غربی ایران و از جمله زبان‌های حاشیه دریای خزر است. در این زبان سه نوع شعر ترانه و شعر تکیه‌ای – هجایی و شعر عروضی را می‌توان مشاهده کرد.
پیشینه
شاید قدیم‏ترین اشعار گیلکی که به صورت‏ مکتوب به دست ما رسیده سروده‏‌های سید شرفشاه‏ گیلانی (تالشی دولابی) باشد که او را نباید با شرفشاه‏ تبریزی اشتباه کرد. وی، بنا به تحقیق دکتر رضا مدنی، ظاهرا در قرن هشتم، مقارن دوران فرمانروایی‏ امیر ساسان گسکری (آغاز فرمانروایی:۷۸۹ هـ) می‏ زیسته‏ است. مزارش در گیل دولاب (در مرز گسکر)، در محلّی به‏ نام گیل چالان (توابع شهرستان رضوانشهر) است. نسخه خطی دیوان او (تاریخ کتابت به احتمال قوی:۸۹۸ هـ) در آکادمی‏ بخارست محفوظ است. دیوان شرفشاه از منابع بسیار پرارزش برای تحقیق در گویش گیلکی و تحول آن است. گویش مردم گیل دولاب‏ پلی میان گویش‏های تالشی و گیلکی شمرده شده هم چنان که گویش تنکابن را واسط میان گیلکی و مازندرانی‏ می‏توان دانست. با نشر برگزیده ادبیات گیلکی، به گردآوری ابراهیم فخرایی، در سال ۱۳۵۸ شمسی، دو بیتی دیگر به‏ این اشعار افزوده شد که«منقول از یادداشت‏ها و جنگ‏ها و ادبیات شفاهی»معرفی شده بود. یک تک بیت منقول در کتاب گیلان توسط کریم کشاورز و یک دو بیتی، که یک بیت از آن در جایی دیگر ضبط نشده‌است، مندرج‏ در مجموعه ترانه‏‌های گیلکی به گردآوری ملکونف و ۲ دو بیتی یادداشتی رضا مدنی را باید بر آنها افزود که جمعا بر ۳۸ دو بیتی و ۴ تک بیت بالغ می‏ رسد. از این اشعار، آنچه در دیوان بازیافته هم آمده باشد انگشت شمار است. دکتر رضا مدنی مقاله‏ ای‏ عالمانه و متمتّع در یادگارنامه فخرایی(نشر نو، تهران،۱۳۶۳)با عنوان«پیر شرفشاه و نگاهی به دیوان‏ بازیافته ‏اش»نوشته که این اطلاعات از آن استخراج شده‏ است.
ادبیات گیلان : شعر (بخش گیلکی )
زبان پرفروغ فارسی با آثار درخشان  آفریده شده به این زبان آن چنان با وجودمان سرشته است که مگر مرگ ما را از آن جدا گرداند. زمزمه ی میراث حافظ ، فردوسی، نیما، اخوان و …. به این زبان ماندگار سنگینی گذر زمان را برای ما  آسان تر می کند. در همین راستاست که تردیدی در علاقه و شیفتگی ما به این زبان حتّی در تصوّر نیز نگنجد.
توجّه به منطقه گرایی و بومی گری و دقّت در راز و رمز آفریده های هنری به لهجه و گویش های محلّی اگر با احساس کاذب خود شیفتگی سطحی اندیشانه همراه نباشد نه تنها تضادی با فارسی گرایان ندارد، بلکه موجب تقویت آن خواهد شد زیرا به علّت همجواری آن ها و مسّلط بودن آنانی که به لهجه و گویش های محلّی توجّه می کنند به زبان فارسی ، عامل انتقال اوج  های هنری خرده فرهنگ ها به فرهنگ بزرگ زبان فارسی و باعث اعتلای آن و در نتیجه ایران عزیز ما خواهد شد.
ما با توجّه به موارد بالا و اعتقاد به این که ادبیات بازمانده به گویش گیلکی اوج های بسیار قابل توجّه ای  داشته و دارد نگاهی به شعر گیلکی از آغاز تا به امروز خواهیم داشت.
از گیلان باستان هیچ اثر مکتوبی امروزه در دست نیست. عدّه ای  از محقّقان معتقدند که به علّت موقعیت جغرفیایی، گیلانیان مبادلات فرهنگی با دیگر اقوام نداشته اند که این خود دلیلی بر به جا نماندن  آن آثار یا خلق نشدن آثار هنری و … بوده است.
شعر گیلکی قبل از مشروطیت
1- قدیم ترین شعر مکتوب گیلکی موجود از«کمال الدین بنداررازی » به جامانده است. او در سال (410 ه . ق ) در گذشته است . و اصلاً گیلانی نبود. دفتر شعر گیلکی او «چموش نامه » نام داشته است که ظاهراً  از بین رفته است امّا ترانه هایی از او به گویش گیلکی در «تاریخ گزیده» حمد الله مستوفی آورده شده است. اشعار او به گویش دیلمی است او در عهد مجدالدّوله دیلمی مورد توّجه ویژه قرار  گرفت.

فهرست مطالب

مقدمه
پیشینه
ادبیات گیلان : شعر (بخش گیلکی )
شعر گیلکی قبل از مشروطیت
شعر گیلکی بعد از مشروطیّت
 اولین شاعر گیلکی نیمایی کیست ؟
شعر معاصر
هسا شعر
اشعار شیون فومنی
گیلان، سرزمین شاعران نامدار و پر احساس
امیرهوشنگ ابتهاج شاعر گیلانی
محمدحسین مهدوی (م. موید)
شیون فومنی؛ شاعر شالیزار‌های شمال
غلامرضا رحمدل، شاعر و پژوهشگر گیلانی
مصطفی رحیم پور، شاعر گیلکی سرای سیاهکل
مهدخت مخبر، بانوی شاعر گیلانی
سیدمحمود فخر موسوی، شاعر پرآوازه گیلانی
مهدی اخوان لنگرودی، شاعر گل یخ
بهمن صالحی، شاعر بنام گیلانی
منابع